Utrecht heeft met haar centrale ligging een bijzondere positie in Nederland. Het is een bruisende regio die veel te bieden heeft: een diversiteit aan landschappen, cultuur, innovatiegebieden en woonkwaliteit. Het is dé ontmoetingsplek van onze metropool. Maar deze positie is niet vanzelfsprekend. Huidige trends zoals de ‘trek naar de stad’ en de groeiende vraag naar mobiliteit zetten het hoog gewaardeerde Utrechtse landschap onder druk.

Anticiperend op de aankomende opgaven stedelijke bereikbaarheid, verstedelijking en energietransitie rees de vraag: “Hoe ontwikkelen we een integrale aanpak die de ruimtelijke kwaliteiten van de regio behoudt en versterkt?”. Om op deze vraag een antwoord te vinden, gingen afgelopen zomer de provincie Utrecht, de U10 en Vereniging Deltametropool in gesprek met elkaar.
Samen met provincie Utrecht en U10 onderzoekt Vereniging Deltametropool ontwikkelkansen voor 42 geselecteerde OV-knooppunten in Utrecht in het project ‘NL CS’. De sterkten (en zwakten) van Utrecht CS zijn algemeen bekend. In 2016 stapten er op dit station dagelijks circa 180.000 reizigers in of uit. Het is het drukste station van Nederland met heel veel kantoren, winkels en voorzieningen op loopafstand. Utrecht Centraal heeft een duidelijk functie, maar welke rol kunnen de andere 41 OV-knooppunten vervullen in het netwerk?
Beeld 1: OV-knooppunten in de provincie Utrecht (VDM, 2017)
Sinds 2012 werkt Vereniging Deltametropool samen met gemeenten, provincies en ministeries op verschillende projecten aan knooppuntontwikkeling. Na ‘Maak Plaats!’ en het advies ‘OV Knooppunten en hun omgeving’ is recent de pilot ‘Informatiesysteem Knooppunten’ gelanceerd: een tool om inzicht te krijgen in knooppunten en hun onderlinge samenhang. Wij gebruiken de opgedane ervaring in deze projecten om kansen voor Utrecht inzichtelijk te maken.
Beeld 2: Schema van het Vlindermodel 2.0 (VDM, 2016)
Tijdens de eerste fase worden de invloedsgebieden van de knooppunten gedefinieerd en worden stationsprofielen getypeerd met behulp van het vlindermodel. Het vlindermodel, dat eerder door Vereniging Deltametropool werd ingezet bij ‘Maak Plaats’, werkt op basis van 6 indicatoren: Langzaam Verkeer, Openbaar Vervoer, Wegen, Nabijheid, Intensiteit en Menging. Deze indicatoren maken de relatie tussen knoop en plaats inzichtelijk. Door het bezoeken en fotograferen van de locaties worden daarnaast alle kwalitatieve aspecten van de knooppunten geïnventariseerd.
Aan de hand van de bevindingen uit deze eerste fase zullen we de dynamiek tussen knooppunten en belangrijke thema’s die in de regio spelen samen in kaart brengen om inzicht te geven in hoe de knooppunten in Utrecht een bijdrage kunnen leveren aan de regionale opgaven.
Het project ‘NL CS’ loopt t/m december 2017. In december wordt een bijeenkomst georganiseerd om met input van experts en belanghebbende partijen tot een advies te komen waarmee dit project afgesloten wordt.
Op onze website zullen regelmatig updates van het project worden gepubliceerd.
The New Planning is a collaborative research project between Deltametropolis Association and TU Delft. A consortium of academic, civil society, government and market sectors is being created to meet the urgent need for a new model of strategic spatial planning that will keep the Netherlands at the forefront of territorial governance.